In de Huiskamer van Manderveen gaat alleen ’s nachts het licht nog uit

Voor de school en het kulturhus zou het in de toekomst steeds lastiger worden om overeind te blijven. Voor de horeca geldt dat eigenlijk nu al. Dus toen de gemeente Tubbergen de kerkdorpen vroeg een doorkijkje te maken naar 2030 waren ze er in Manderveen al snel uit: als we van die drie locaties nu eens één gebouw zouden kunnen maken: de Huiskamer van Manderveen, waar straks alleen ’s nachts het licht nog uit is.

Dit is een artikel in de reeks over welzijnswerk in de provincie Overijssel. Door corona kwam dat grotendeels stil te liggen. Dat betekende – woorden van gedeputeerde Roy de Witte – noodverbanden leggen, puin ruimen en na corona weer door. Hoe doen ‘ze’ dat op verschillende plekken in de provincie.

Manderveen, Twents dorp met 650 inwoners. Op enig moment had je er twintig verenigingen. Wat je noemt een bloeiende gemeenschap. Maar te klein voor een goed lopende horecazaak. Net genoeg, nog wel, voor een eigen basisschool en een kulturhus dat de exploitatie steeds lastiger rond kan krijgen.

Mijn dorp in 2030
Tubbergen kwam in 2016 met het project ‘Mijn dorp’, waarbij ieder kerkdorp uitgedaagd werd de blik op 2030 te zetten, filosoferen hoe je dorp er dan voorstaat. Of liever, hoe je graag hebt dat het er dan voorstaat. Jos Heidkamp werd in Manderveen voorzitter van de zevenkoppige werkgroep die zich daar over ontfermde. “Dat heeft heel wat vergaderen gekost en we zijn met z’n allen op onbekend terrein geweest omdat we hier dingen aan het doen zijn die in Nederland nog niet eerder gedaan waren. Maar als ergens in 2022 de deuren opengaan, dan staat er een gebouw dat van de hele gemeenschap is. Ook wel een beetje letterlijk, want als het vergaderen straks gedaan is, steekt heel het dorp de handen uit de mouwen om te helpen bouwen. Op een budget van 2.3 miljoen doen we 3 tot 3,5 ton met vrijwilligerswerk!”

Geen coronalast
Eigenlijk heeft het kulturhus in Manderveen van de corona niet eens zo gek veel te lijden gehad. “Tuurlijk, hier ging het gebouw half maart ook op slot. Maar gelukkig zijn al onze vaste huurders ons trouw gebleven en omdat we volledig draaien op vrijwilligers viel de inkomstenderving dus wel mee. We hebben wel de exploitatielasten, maar dat was te overzien. Maar corona heeft ons wel laten zien dat onze ideeën om alle voorzieningen hier in het dorp onder een dak te brengen, een heel goede keus is. Als je alles samenvoegt, ben je samen veel minder kwetsbaar. Financieel, maar ook organisatorisch. We hadden hier rop het hoogtepunt wel twintig verenigingen en stichtingen in het dorp. Van de voetbalclub tot de jachtvereniging. Die hadden allemaal een voorzitter, allemaal een secretaris en allemaal een penningmeester. Daar komt een omnivereniging-structuur voor in de plaats, verantwoordelijk voor de exploitatie, waar samenwerking centraal staat.

Klein dorp
Corona is een klein dorp als Manderveen niet eens de belangrijkste tegenstander. De horeca bleek door de jaren heen ook niet rendabel, “grote bruiloften en zo, dat doen we niet meer. De eigenaar van het pand vond wel steeds nieuwe uitbaters en die probeerden wel steeds weer iets anders, maar het lukte uiteindelijk niet meer.”

Ook basisschool De Zeven Mijlen keek wat bezorgd naar de toekomst. “We hebben 45 leerlingen. Meer dan genoeg voor bestaansrecht. En het lijkt er op dat dat aantal voorlopig stabiel blijft. Maar het waren er vroeger meer, dus is de school van nu eigenlijk te groot. Ze werken met een onderbouw en een bovenbouw. Daar heb je twee lokalen voor nodig. Er staan ruimtes leeg en dat kost geld!”

“Als je kulturhus, horeca en school samenvoegt is dat voor alle partijen winst. Een win-win-win-situatie. We gaan een nieuw gebouw neerzetten, de Huiskamer van Manderveen, waar de school overdag les geeft, waar voor en na die tijd de buitenschoolse opvang is, waar in de avond vergaderd kan worden en als je de huiskamer en de gymzaal samentrekt kun je er ook grotere activiteiten houden. Muziekoptredens, galavoorstelling van het carnaval, een podium voor de toneelvereniging, er ontstaat zelfs weer ruimte voor bijvoorbeeld een herdenkingsdienst in eigen dorp. Op zaterdag en zondag is het pand kantine voor de voetbal.”

Vooruitstrevend onderwijs
“Die combinatie van activiteiten geeft ook de school nieuwe mogelijkheden. Zonder de concurrentie aan te gaan met buurtdorpen, stappen we hier over op vooruitstrevend onderwijs. In de huiskamer ontmoeten ouderen en jongeren elkaar. Want de jongeren gaan naar school en de ouderen komen er tussen de middag naar ‘de eettafel’ voor hun gezamenlijke ontmoeting. De school gaat dat integreren in het onderwijs. Zodat ouderen leren van jongeren, bijvoorbeeld als het gaat om computers en aanverwante digitale zaken. Maar andersom kunnen ouderen hun kennis overdragen op gebied van koken, breien, muziek maken, noem maar op. Dat staat allemaal niet in het reguliere lesprogramma, bij ons straks wel.”

Zorg
Naast drie keer een winnende partij is Manderveen zelf eigenlijk de grootste winnaar. “De meerwaarde vind je terug in de samenleving. Zo zal er ook extra aandacht zijn voor zorg voor mensen die eenzaam zijn op het platteland. Die welzijnstaak gaan we nadrukkelijk ook extra aandacht geven. Het helpt als je dan een gezamenlijke huiskamer hebt waar eigenlijk altijd wat te doen is!

Financiën
Het nieuwe pand kost 2,3 miljoen. Die 3 achter de komma nemen de bewoners van Manderveen via vrijwilligerswerk voor hun rekening. Stichting Doen, de Rabobank, het VSB-fonds betalen ook graag mee. “Daarnaast zijn er ook opbrengsten die je mee moet tellen. Zo krijgt de gemeente kans nieuwe wooneenheden te ontwikkelen in verband met de sloop van de huidige school, horeca en Kulturhus. De nieuwe school krijgt een veel beter passend onderkomen en is straks een stuk goedkoper uit. Omdat alle horeca van het dorp straks in dat ene nieuwe gebouw komt, als onderdeel van de stichting Kulturhus, zijn ook de inkomsten hoger dan nu. We hebben er allerlei haalbaarheidsrapporten over laten maken en ze wijzen allemaal dezelfde kant op: het nieuwe pand kost een hoop geld, maar de exploitatie is straks goed op te brengen. We houden Manderveen op die manier leefbaar.”