Inspirerend voorbeeld: Isala helpt patiënt met zinnige zorg na kanker

‘’Wat kan ik zélf doen?’’ Met die vraag in hun achterhoofd gaan veel patiënten die een behandeling tegen kanker hebben gehad op zoek naar aanvullende zorg. Maar er kan zo veel. En is een voedingssupplement, yoga, acupunctuur of wietolie wel het beste wat je kan doen in jouw situatie? In het spreekuur van de polikliniek Integratieve zorg van ziekenhuis Isala in Zwolle kunnen patiënten deze vraag aan een arts stellen. ‘We gaan open in gesprek over wat mensen willen en wat ze zoeken in aanvullende zorg. En of ze dat misschien ook op een andere manier kunnen bereiken, bijvoorbeeld door voeding of beweging’, zegt oncologisch chirurg Eva Noorda. 

Isala is het tweede ziekenhuis in Nederland dat deze zorg biedt. En sinds de polikliniek in november 2021 open ging, is deze zeer in trek. ‘We hebben een wachttijd van vier tot zes weken. En van de patiënten die op het spreekuur zijn geweest is meer dan 90 procent tevreden’. 

De artsen die in de polikliniek werken, zijn niet hun behandelaars. ‘Het gaat dus niet over scans of uitslagen. We nemen drie kwartier de tijd voor het andere gesprek. Wat is de impact van de ziekte op je leven? Een groot deel van de mensen die voor kanker behandeld wordt, kampt langdurig met klachten als pijn, vermoeidheid, depressieve gevoelens en seksuele problemen. Klachten die niet altijd voorkómen of behandeld kunnen worden, maar wel impact hebben op hun kwaliteit van leven. In het gesprek is daar tijd en aandacht voor’. 

Patiënten die op internet gaan zoeken, komen de meest uiteenlopende behandelwijzen en tips tegen om die klachten te verhelpen. ‘Mensen willen graag zelf iets doen, dat geeft hen het gevoel van regie terug. Dan is het fijn dat een dokter daarover met je wil sparren. In het gesprek proberen we eerst samen duidelijk te krijgen waar de patiënt aan wil werken. En dan zoeken we samen naar wat voor die klacht het beste past. Als ze zelf al ideeën hebben, bijvoorbeeld een voedingssuplement, dan kijk ik samen met hen of er bewijs is dat dat zou helpen, en of het wel veilig is om dat te gebruiken. Hoge doseringen kurkuma kunnen bijvoorbeeld een negatief effect op andere medicijnen hebben. Dus baat het niet dan schaadt het niet gaat zeker niet altijd op. Andere therapieën kosten veel geld terwijl ze niet altijd bewezen effect hebben. Met de kennis die wij hebben, kunnen we patiënten helpen goede keuzes te maken op basis van wetenschappelijk bewijs’. 

Eva volgde de aanvullende opleiding tot integratief - en leefstijlarts. ‘Want je moet een gedegen kennis van aanvullende zorg en leefstijl hebben om mensen te helpen de goede keuze te maken. Een keuze die hun behandeling niet in de weg zit, maar wel hun kwaliteit van leven kan verbeteren.’ 

Gezonde voeding en beweging kunnen wel degelijk helpen bij veel oncologische naweeën. ‘Maar ook dat is maatwerk. Samen met de patiënt kijken wat bij hem of haar past. De één wil graag weer een blokje rond kunnen met de hond, de ander droomt ervan om het hardlopen weer op te pakken. De leefstijladviezen moeten passen in iemands leven’. 

Het opgeheven vingertje is daarbij zeker niet effectief: ‘Alleen zeggen dat iemand niet meer mag roken heeft geen zin. Maar je kunt wel mensen motiveren door ze te laten zien wat de voordelen zijn als ze dat zouden doen en hoe dat past in wat ze graag willen bereiken. En dan samen een plan maken met kleine stapjes om bij dat doel te komen’. 

Als mensen kampen met angst of stress, kan yoga een goede optie zijn. ‘Veel mensen met of na kanker blijven last houden van angst en onzekerheid waardoor zij moeilijk kunnen ontspannen en ook slecht slapen. Dat leidt tot verdere vermoeidheid’, legt Eva uit. ‘Yoga kan helpen die vicieuze cirkel te doorbreken. Daarnaast is het een vorm van beweging en kan het helpen kracht op te bouwen en allerlei soorten fysiek ongemak ten gevolge van de behandeling beter hanteerbaar te maken.’ 

Oncologische patiënten komen naar de polikliniek Integratieve zorg via hun regieverpleegkundige of behandelaar. Voor nazorg wordt onder andere samengewerkt met nazorgcentrum IntermeZZo.  

Eva krijgt regelmatig artsen uit andere ziekenhuizen die een kijkje willen nemen. En ze geeft ook webinars en lezingen. ‘Shared Decision Making is een belangrijke ontwikkeling in de zorg. Als je weet dat 2/3 van de patiënten zelf op zoek gaat naar aanvullende zorg, dan past het niet om heel belerend te zeggen dat dat geen zin heeft. Naast de patiënt gaan staan en kijken wat het doel is en welke zorg dan wél past, daar geloof ik in’.