Inspirerend voorbeeld: Communicatietoolkid brengt echt het gesprek met jongeren op gang

Hoe voel je je? Een gewone vraag, maar als je ‘m aan jongeren stelt, valt het vaak stil. Hoe doe je dat dan wel, communiceren met een jongere over gevoelens en emoties? Linda Goldsteen en Ester van den Hul bedachten er een communicatietoolkid voor. Ze schreven een boek en geven trainingen en workshops aan professionals die met jongeren werken. 

Linda en Ester werken beide bij het Regionaal Expertiseteam van onderwijscentrum de Twijn: Linda als ambulant begeleider in het voortgezet onderwijs en Ester als ambulant begeleider in het basisonderwijs, daarnaast is zij aanspreekpunt voor het pijnteam van revalidatiecentrum Vogellanden. Zij begeleiden in het onderwijs kinderen en jongeren die langdurig zien zijn of een lichamelijke en/of verstandelijke beperking hebben. Beiden zijn ook trainer Positieve Gezondheid. ‘Onze passie is om met jongeren in gesprek te zijn. Maar een vraag als ‘Hoe voel je je?’ is dan vaak veel te groot. We merkten dat veel jongeren zich niet gehoord en begrepen voelden. Maar dat het hielp als we leuke werkvormen gebruikten om een dialoog te ontlokken. We hebben ook aan hen gevraagd: wat zou wél werken? Zo is de communicatietoolkid ontstaan’, legt Ester uit. 

‘Een voorbeeld: als je aan een jongere vraagt of hij of zij in balans is, dan is dat een vaag begrip waar ze niet zoveel mee kunnen. Maar als je vraagt om hun activiteiten gedurende de dag onder te verdelen in activiteit, rustige activiteit en rust en een kleurtje te geven, en je ziet dan samen dat één kleur wel heel vaak voorkomt vergeleken met de rest dan kan je daarover in gesprek’, verduidelijk Linda. 

Beiden benadrukken dat het belangrijk is om oordeelloos en serieus met jongeren te praten. Ester: ‘Dus niet: dit en dat moet jij wel of niet doen maar doorvragen: wat vind jij, wat wil je bereiken? We dagen ze uit om het eens op een andere manier te bekijken en te doen. En juist dat uitproberen en uitzoeken wie je bent en wat je zou willen past zo goed bij de leeftijdsfase waarin ze zitten’. 

Er zijn leerlingen die te maken hebben met pijn of vermoeidheid. Linda: ‘Ons gesprek gaat daarover, maar ook over wat er nog meer speelt. Zonder aan de pijn of vermoeidheid voorbij te gaan, gaan we samen op zoek naar een manier om de veerkracht te vergroten en om te gaan met die uitdagingen. Elke jongere is weer anders en heeft een andere manier om te komen waar hij of zij wil zijn, dat maakt het zo boeiend’. 

Ze vertellen enthousiast over een jongen die wel 80 uur in de week sportte. Dat was voor hem een manier om zijn depressieve klachten en somberheid de baas te blijven, want in die uren piekerde hij niet. ‘Dan kan je wel zeggen: dat sporten moet minder want op school gaat het niet goed en school gaat voor, maar dat werkt niet. Hij moest zelf ontdekken dat sport wel heel veel tijd in beslag nam in zijn schema. En omdat het op school zo slecht ging was hij ook niet gemotiveerd het nog op te halen. Maar als je dan samen kijkt naar wat dit schooljaar nog wél haalbaar is en hij ziet met kleine stapjes hoe het wel werkt, dan komt de verandering uit hemzelf. Artsen, leraren, ouders, allemaal vinden ze ergens wat van, maar een jongere heeft zelf óók ideeën en die komen er door deze communicatietools uit’.  

Ze nemen mentoren en ouders graag in die werkwijze mee. ‘Want ook voor hen kan het lastig zijn om het gesprek aan te gaan. We zien hierin veel kansen voor het onderwijs, om kinderen liefst al met zo jong mogelijk op een speelse manier taal te leren geven aan hun emoties. Je hoeft problemen niet meteen te fixen. Als je kinderen en jongeren erkent in hun gevoel en erkent dat wat ze voelen als heftig kan worden ervaren, dat betekent al zoveel. En dan kan je vragen: zou je het fijn vinden als ik met je meedenk?’, zegt Linda. 

Volgens Ester is het werk dat zij op het gebied van positieve gezondheid doen nu vooral pionieren. ‘Hoe maken we dit concreet toepasbaar in het onderwijs? Op onze school, waar we veel meer willen kijken naar de leerling als geheel en niet alleen naar de ziekte of beperking, werkt het al heel goed. Maar ook op andere scholen wordt mentale gezondheid een steeds belangrijker thema. Het echte, open gesprek voeren is daarin de eerste stap en we merken dat onze toolkid daarbij helpt, daar worden we echt heel enthousiast van’. 

Meer lezen of het boek bestellen? Kijk op: www.communicatietoolkid.nl