Inspirerend voorbeeld: eerste lector Positieve Gezondheid Sandra van Hogen-Koster aan het woord

Positieve Gezondheid verbetert het leven van mensen. Maar hoe voer je dat uit in de dagelijkse praktijk van zorgverleners? Sandra van Hogen-Koster is de eerste lector Positieve Gezondheid in Nederland. Vanuit Hogeschool Saxion onderzoekt zij samen met Medisch Spectrum Twente in Enschede hoe de ‘reis’ die patiënten maken in de zorg beter kan.

‘Geef patiënt weer de regie’

Sandra is de enige lector in ons land die zich bezighoudt met het thema leefstijl, gezondheid en leiderschap. Een thema dat leeft, want ook in het nieuwe Zorgakkoord ligt het accent op preventie. ‘Positieve Gezondheid gaat nog verder dan preventie. We kijken niet alleen naar hoe je ziektes voorkomt, maar ook naar hoe mensen een leven kunnen leiden dat ze zelf als zinvol ervaren. Wat dat is, verschilt per mens. Juist op die persoonlijke wens moet je als professional aansluiten’, legt ze uit.

Alleen door de regie –daar waar het kan- bij de patiënt te leggen, vallen resultaten te boeken, weet de lector. ‘Het werkt niet om iemand in de spreekkamer op te leggen dat hij of zij af moet vallen of meer moet bewegen. Dan gaan mensen het doen omdat jij het hebt gezegd, of zelfs zeggen dat ze het hebben gedaan omdat ze de arts tevreden willen houden. Maar als mensen zelf een persoonlijk doel hebben geformuleerd en daar in kleine stapjes naar toe werken, zijn ze intrinsiek gemotiveerd om ermee aan de slag te gaan en te blijven. Jij ondersteunt als zorgverlener de patiënt in het behalen van die persoonlijke doelen, je pakt de regie niet over’.

En dat vraagt een heel andere aanpak dan de reguliere. ‘We zien dat het werkt. Er zijn huisartsenpraktijken die bijvoorbeeld al twee keer zoveel tijd nemen voor een consult. Mensen blijken dan beter geholpen, gerustgesteld en doen minder vaak een beroep op specialistische hulp. Maar de ziektekostenverzekering gaat uit van 10 minuten per consult. Het systeem zou op deze punten echt anders moeten. Als je in Nederland een medisch probleem hebt word je echt prima geholpen. Maar medische problemen hebben regelmatig een heel andere achtergrond. Als je niets doet aan die onderliggende oorzaken los je op de lange termijn niets op’.

Sandra realiseert zich dat een systeem niet zo een-twee-drie te veranderen is. Maar met Medisch Spectrum Twente onderzoekt ze wat al wél kan. ‘We doen onderzoek op de afdelingen cardiologie –en daarbinnen de hartrevalidatie- en reumatologie. We kijken hoe de patiënt daar binnen komt, wie hij allemaal tegenkomt, hoe die gesprekken gaan. En hoe de zorgverlener op een andere manier met de patiënt  in gesprek kan gaan, door te reflecteren wat de doelen van die persoon zijn. De één is pas gelukkig als hij weer een halve marathon kan lopen, de ander vindt een blokje om genoeg. Misschien is iemand wel beter geholpen door geen medische behandeling te starten maar door het sociale netwerk te vergroten. Misschien is stoppen met roken best haalbaar maar moet wel eerst een schuldenprobleem worden opgelost’.

In die patiëntenreis wordt gekeken welke drie kleine verbeteringen mogelijk zijn. Haalbare doelen dus, net als bij Positieve Gezondheid zelf. Sandra merkt dat zorgverleners enthousiast zijn, maar dat omschakelen soms ook best moeite kost. ‘Artsen zijn gewend om problemen op te lossen. Soms moet dat ook. Maar als je een ander gesprek aangaat kom je er vaak achter dat er een wereld achter die medische klacht schuil gaat. Dat vraagt om een heel ander gesprek. Dat dat echt werkt, willen we met deze onderzoeken aantonen’.