Inspirerend voorbeeld: kunst en cultuur dichtbij ouderen in 'het Beste van Kampen'

Hoe breng je ouderen in contact met kunst en cultuur, en met elkaar? Het Beste van Kampen bedacht hier een prima oplossing voor. Samen met zelfstandig wonende ouderen en diverse organisaties werden 19 initiatieven ontplooid. ‘Kunst en cultuur draagt bij aan positieve gezondheid: mensen zijn samen, ze krijgen nieuwe prikkels, het geeft betekenis en maakt vrolijk. Eén deelneemster zei: Ik kijk er naar uit alsof ik naar een kinderfeestje ga. Dat is toch geweldig’, zegt projectleider Margreet Bouwman.

Niet automatisch

Het Beste van Kampen is een initiatief van zes organisaties in Kampen: WijZ Welzijn, de Stadsgehoorzaal, het Stadsarchief, het Stedelijk Museum, de Bibliotheek en Quintus centrum voor kunsteducatie. ‘We wilden iets betekenen voor mensen die niet zo automatisch naar kunst en cultuur gaan. Bijvoorbeeld omdat ze minder mobiel zijn, een mentale drempel over moeten, omdat ze niet alleen willen gaan of het niet kunnen betalen’.

Het opzetten van nieuw aanbod was niet het doel. ‘We zijn eerst gaan praten met ouderen en mensen uit zorg en welzijn om te horen waar behoefte aan was. Het doel was niet om eenmalig iets nieuws op te zetten, maar een impuls te geven waarmee mensen ook daarna weer verder konden. Bijvoorbeeld bij Philadelphia, waar al muziektherapie werd gegeven.  Een professionele muziekleraar heeft een aantal lessen gegeven en ook het personeel geleerd hoe ze met muziek kunnen werken. Er zijn passende instrumenten aangeschaft en een programma om op tablets te gebruiken. Nu kunnen ze er zelf mee verder’, verduidelijkt ze. De vrijwilligers van een creagroepje in een buurthuis kregen door de tijdelijke inzet van een vakdocent ook een nieuwe impuls en handvaten om de deelnemers beter te begeleiden.

Nieuwe contacten

Corona gooide lelijk roet in het eten, maar met creatieve oplossingen kon ook in die tijd veel. Een ontmoeting in de wijk buiten op een Cruijff Court bijvoorbeeld. ‘Het was een vrije inloop waar mensen konden sporten en creatief bezig konden zijn. Het werd een groot succes, ook mensen die niet mee konden doen kwamen toch even koffie drinken en zo ontstonden nieuwe contacten in de wijk’.

Op de plaatselijke begraafplaats is het project Trooststenen gestart. Op de ontmoetingsplek kan je nu niet alleen een praatje maken, maar ook je gevoelens verbeelden op een steen die je op de begraafplaats kunt achter laten. ‘Op zich een klein project, maar daardoor ontstonden contacten tussen de beheerder van de begraafplaats en Quintus, waardoor al een nieuw gezamenlijk programma is ontwikkeld. Ook bij dat versterken van netwerken heeft Het Beste van Kampen geholpen’.

Verhalen vertellen

Vrijwilligers interviewden ouderen voor de plaatselijke krant. ‘Dan werden die ouderen daarna gebeld door kennissen die ze lang niet hadden gesproken en banden soms weer aangehaald’. Verhalen werden ook verteld bij Time Slips waar mensen met dementie verhalen maakten door vrij te associëren aan de hand van foto’s. ‘Je geheugen mag je dan in de steek laten, je fantasie houd je. Time Slips doet geen beroep op hun geheugen of kennis, want dat is alleen maar frustrerend. Aan de hand van een foto werden vragen gesteld over wat ze in de foto zagen, hoe het er zou ruiken, wat ze zich erbij voorstelden. Het leverde prachtige verhalen op, die weer gedeeld konden worden met familie. Zorgmedewerkers en activiteitenbegeleiders kunnen hier nu ook zelf mee verder’.

Gegroeid, niet opgelegd

Dat in Kampen door dit programma nieuwe verbindingen zijn gelegd en ouderen en mensen in de zorg en welzijn de kans hebben gekregen om kennis te maken met nieuwe mogelijkheden, daar is Margreet trots op. ‘Dat we het niet van bovenaf hebben bedacht en neergelegd, maar dat het door de samenwerking en inbreng van iedereen zo is gegroeid, dat is de kracht’.