Burgers aan zet! Het Right to Challenge (RtC)

De kern van de Right to Challenge is dat een groep (georganiseerde) bewoners taken van gemeenten overnemen als zij denken dat het anders, beter, slimmer en/of goedkoper kan.

De relatie tussen overheid en bewoners verandert zo in een opdrachtgever-opdrachtnemer relatie.

Het onstaan van Right to Challenge en de lessons learned

De oorsprong van het Right to Challenge ligt in Engeland. De lessen uit Engeland zijn dat een andere manier van kijken en waarderen van maatschappelijk initiatief, en een goede ondersteuning, belangrijke voorwaarden voor succes zijn. In de praktijk is het Right to Challenge in Engeland weinig toegepast. De concurrentie met commerciële partijen blijkt lastig. Bewonersinitiatieven moesten ingewikkelde trajecten volgen. Ze staan op kennisachterstand en hebben weinig ondersteuning. De overheid voelt zich vooral aangevallen.

Wat het opgeleverd heeft, is dat gemeenten nu eerder in gesprek gaan met bewonersgroepen. Engelse bewonersorganisaties pleiten nu voor een andere aanpak. Ook het Britse Lagerhuis wil inmiddels een andere invulling van dit recht.

Right to Challenge in Nederland

Het Right to Challenge past binnen een dynamische samenleving waarin gemeenten zich realiseren dat bewoners waarde en kwaliteit aan diensten en hun leefomgeving toevoegen.

In Nederland is de omgang met burgerparticipatie en maatschappelijke initiatieven voor gemeenten een steeds belangrijker thema. Gemeenten willen aansluiten bij de energie van de samenleving en zijn zich er steeds meer van bewust dat het ‘Recht’ in toenemende mate bij de samenleving en het individu ligt.

Welke taken zijn geschikt voor RtC?

Het ‘Recht om Uit te dagen’ kan gezien worden als het ‘Recht’ van de samenleving om aan zet te zijn. De overheid staat voor de ‘Uitdaging’ dit recht goed te ondersteunen. Gemeenten staan voor vragen als:

• Komen alleen bestaande taken in aanmerking of geldt het RtC ruimer?
• Welke groep kan ‘uitdagen’?
• Is de insteek een bezuinigingstaakstelling of niet?
• Starten we vanuit kaders of experimenten?

Je ziet dan ook dat gemeenten het verschillend aanpakken. De Vereniging Nederlandse Gemeenten heeft een overzichtskaart gemaakt met alle gemeenten die werken volgens Right to Challenge. Op de website van Right to Challenge en ook op de VNG website staan een aantal voorbeelden genoemd.

Ik ben benieuwd welke gemeenten in Overijssel dit principe hebben opgepakt? En wat de ervaringen daar zijn.